Marianne de Walhain

by Dave Mills

Marianne była symbolem Francji od czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789-99). Reprezentuje republikę silnych i dumnych ludzi. W czasie pokoju przedstawiana była jako wiejska kobieta w czapce frygijskiej, w czasie wojny, bardziej agresywna, w stroju bojowym. Wielu artystów stworzyło własne interpretacje Marianne, która pozostała częścią francuskiej kultury i sztuki.

Charles Walhain zaprojektował jej wizerunek, który był wykorzystywany na francuskich banknotach w czasach I i II Wojny Światowej.

Marianne w czasie Wojny i Pokoju

Marsylianka de Rude
Plakat Marianne z I Wojny Światowej1

"Marsylianka" na fasadzie Łuku Triumfalnego w Paryżu, to najbardziej rozpoznawalna alegoria Marianne. Stworzona przez rzeźbiarza François Rude, Marianne przedstawiona jest jako wojownik, który z Marsylianką na ustach, prowadzi ochotnicza armię francuską podczas Rewolucji.

Plakat po prawej, jak wiele podobnych, wydawany był przez banki by zachęcić do zakupu obligacji podczas I Wojny Światowej. Przedstawia Marianne na czele armii francuskiej idącą po gałązkach oliwnych. Za jej plecami flaga z napisem “Za Flagę! Za Zwycięstwo!”

Marianne à la Nef, w łodzi reprezentuje Francję. Na horyzoncie słońce, wiatr w żaglach, wszystko układa się po myśli Republiki.
Marianne de Gandon, prawdopodobnie najpiękniejsza wersja graweru Marianne.

Od 1944 roku powstała cała seria znaczków z Marianne. Co dziesięć lat odbywa się konkurs na to czyje dzieło będzie widniało na następnym znaczku. Wybrane projekty zdecydowanie pokazują Marianne jako silną, młodą kobietę w bardziej pokojowych czasach.

Marianne de Dulac, na znaczkach i banknotach

Marianne Walhaina

Francja P-72

Marianne Charlesa Walhaina , grawerowana przez Emile Deloche i drukowana przez Banque de France, po raz pierwszy pojawiła się na banknocie 5F od 1 grudnia 1917 r. do 14 września 1933 r. Po raz pierwszy banknot pojawił się w obiegu 5 października 1918 r. Choć w katalogach nazywana jest "Kobietą w Hełmie" lub "Alegorią Francji" bardziej niż "Marianne"2, nadal nawiązuje do poprzedniego wizerunku. Silnej kobiety w stroju bojowym stworzonej w czasach I Wojny Światowej jako alegorii Francji. Jest to jedna z dwóch alegorii Marianne pojawiających się na francuskich banknotach - druga, autorstwa Edmunda Dulaca przedstawiona jest powyżej.

Na znaku wodnym widnieje popiersie młodzieńca z Marsylianki Ruda.

Walhain zaprojektował również rewers tego banknotu, z pracownikiem portu wchodzącym po drabinie z workiem na plecach.

French Somaliland P-6

Francuskie Indochiny P-48

Nowa Kaledonia P-36

Tahiti P-11

Banque de l'Indochine

Drugi banknot Walhaina z wizerunkiem Marianne, ponownie grawerowany przez Deloche, był wydrukowany przez Banque de France i wyemitowany przez Banque de l’Indochine w latach dwudziestych XIX wieku. Na tym projekcie Marianne ma nowy hełm, także jej włosy zostały nieco zmienione.

Banknot był używany we francuskich Indochinach, a z nadrukiem także w Dżibuti, Tahiti i Nowej Kaledonii. W każdym z tych krajów był drukowany w innym kolorze.

1 banknotów Roupie przy użyciu tego samego winieta została wydana w języku francuskim Polska, pierwszy w 1920 roku ponownie w 1923, nieznaczne wahania. Jest dość rzadki w każdych warunkach.

New Hebrides P-4

French Somaliland P-11

Nadruki w czasie wojny

Po przegranej z Niemcami w 1940 roku, nastąpił okres zaburzonej równowagi gdzie zarówno sprzyjający Niemcom Reżim Vichy Philippa Pétaina jak i Wolni Francuzi Charlesa de Gaulla podjęli próby objęcia kontroli nad Zamorskimi Terytoriami Francji3.

31 sierpnia 1941, Gubernator Nowej Kaledonii zarządził, by wszystkie banknoty używane na Nowych Hybrydach, łącznie z banknotem Walhaima, posiadały nadruk “France Libre”, a stare zostały szybko wycofane z obiegu 2. Nadruk przedstawiał Krzyż Lorraine, wyspę z plażą i palmami.

1 stycznia 1943, banknot Walhaina z Djibouti także otrzymał nadruk w uznaniu przymierza Wolnych Francuzów. Składał się z podwójnego Krzyża Lorraine, głowy antylopy, podpisów i inicjałów F.C. od "France Combattante" (Walczący Francuzi).

Loteria

Marianne autorstwa Walhaina pojawia się także na biletach loteryjnych z 1933 (ponownie w nowym hełmie) gdy Francja wprowadziła loterię państwową by zebrać potrzebne środki finansowe.

Mam nadzieję, że ten artykuł pozwoli Ci lepiej zrozumieć rolę jaką Marianne pełni w kulturze Francji oraz wkład w jej wizerunek poczyniony przez Walhaina.

  1. Pour le Drapeau! Pour la Victoire! poster courtesy of the University of Illinois Archives
  2. Les Billets de la Banque de l'Indochine, Kolsky & Muszynski
  3. The World at War, Richard Doody