Jak powstają Francuskie Banknoty
Stworzenie gotowego banknotu jest nielada przedsięwzięciem. Przedstawiłem krok po kroku, od szkicu artysty do gotowego produktu, z przykładami (jeśli takie posiadam) kolejne etapy tego procesu.
Szkice artysty
Pomysł graficzny banknotu pochodzi od szkicu danego artysty. Czasem jest to jedynie zarys, innym razem kompletny banknot; zwykle jednokolorowy rysunek, zdarza się, że dotyczy tylko pewnych części banknotu.
Projekt artysty (Makieta)
Zanim właściwy projekt uzyska akceptację powstaje wiele szkiców i próbnych wydruków. Niektóre z nich przypominają zwykłe rysunki piórem, inne są kolorowe i zbliżone do ostatecznego druku. Szkice i rysunki banknotów, które są oficlajnie emitowane zwykle są zatrzymywane przez bank. Te z nich, które trafiają w ręce kolekcjonerów to nieemitowane projekty, które są rzadkością na rynku.
Grawerowanie matryc
Po akceptacji projektu angażowany jest jeden lub kilku grawerów, których zadaniem jest stworzenie gotowej matrycy. Oddzielnie dla każdego koloru w drewnie lub podatnej stali. To żmudna praca przy użyciu szkła powiększającego by wiernie oddać każdy detal.
Single Color Relief Printing
Wczesne francuskie banknoty, od asygnat przez czarne i niebieskie druki, aż do emisji 10 Franków z Berliozem (1972) były tworzone przy zastosowaniu druku wypukłego. Drwniane lub metalowe matryce były grawerowane i na wystającą powierzchnię nanoszono tusz a następnie były odciskane na papierze.
The Blues
In 1862 with the advent of photography and security concerns of photographic copies of banknotes, Banque de France began printing on both sides of notes in changed to blue ink which was harder to reproduce than black. The first blue banknote was the 1000F Bleu, type 1862.
Bistre or Rose?
In 1873, it was decided that a second color needed to be added to banknotes, to further protect from photographic reproduction. The 20F blue and bistre note was printed, but was not released into circulation because of the ellimination of the 20F denomination. By the time the next series of notes were to be printed, BdF had decided that a rose color, rather than bistre, would be harder to photograph, and the 500F Bleu et rose type of 1888 would be the first bi-colored note issued into circulation.
Multicolor
In 1906 Banque de France produced the first multicolor French note, the 100F Luc-Olivier Merson, requiring four color plates. Still using relief printing, this added the technical challenge of registering (aligning) the print passes across the colors.
Intaglio
Wiele kolorowych francuskich banknotów począwszy od 5000 Franków Victories z 1939 roku miało wielokolorowe tło wykonane metodą relief, na które nakładano druk metodą intaglio. W ten sposób uzyskano efekt, w którym główny motyw banknotu robi wrażenie jakby "wychodził z papieru". W tej metodzie dany motyw jest grawerowany na stalowej matrycy. Nakłada się tusz, którego nadmiar zostaje usunięty tak by został tylko w zagłębieniach. Matrycę pod dużym ciśnieniem odciska się na papierze by w ten sposób przenieść na niego tusz. Dzięki tej metodzie dzięki sile nacisku na papierze powstają wyraziste tłoczone linie. Stosuje się ją jedynie na potrzeby druku ozdobnego (np. zaproszenia).
Offset Lithography
Banknoty po roku 1972 są częściowo lub całkowicie drukowane metodą druku offsetowego. Projekt jest nanoszony na płaską matrycę tworzoną z materiałów o różnym napięciu powierzchniowym. Te właściwości matrycy pozwalają na przylegane tuszu tylko w wybranych miejscach i przeniesienie go na papier. Następnie wprowadzono mechanizm oparty na gumowych rolkach, obracających się wokół matrycy, które przenosiły atrament na papier.2 3
Ten sam motyw wykorzystany ponownie
Zdarza się, że motyw wykorzystany na jednym banknocie, jest wykorzystany ponownie na innym.
Watermark
Banque de France has always required watermarks in its paper, as a security technique. These watermarks are implemented during the paper manufacturing process, and are made by varying the thickness of the paper. Early watermarks were only areas of thin paper, made by modifying the mold of the paper, and created light watermark areas. Later in the 19th century, dark watermarks were also used, and finally in 1862 the 100F Blue note was released with a more complex shaded watermark. All three of these watermark styles can be in use at the same time, and in fact the 5f Blue Type 1905 shown here has "BANQUE" as a light watermark, "FRANCE" is dark, and the bust is shaded.
Drukarskie "odpadki"
Wszelkie produkty uboczne, błędodruki powstałe podczas procesu drukowania w zamierzeniu powinny zostać zniszczone. Nieuniknione jest jednak, że część z nich trafia na rynek. Tę kategorię druku (czasem zwaną próbnym) charakteryzuje papier bez znaków wodnych, ostrych kolorów, mający na celu jedynie sprawdzenie jakości przed drukiem na właściwym papierze służącym do produkcji banknotów.
Próby
Próbne banknoty występują zarówno w procesie drukowania, jak i projektu graficznego. Zastosowane kolory niekoniecznie muszą być takie same jak w emitowanym później banknocie. Czasem sa to druki jednostronne na papierze ze znakiem wodnym lub bez niego. Próby są rzadsze od wzorów ponieważ są drukowane w mniejszym nakładzie.
Wzory (Specimeny)
Wzory banknotów poprzedzaja właściwą emisję i trafiają do krajowych i zagranicznych banków, instytucji finansowych by mogły się one zapoznać z wyglądem banknotów i odróżnić je od falsyfikatów. Początkowo wzorami były banknoty z obiegu, które opatrzone były pieczęcią z napisem "Annule". Z czasem zaczęto drukować typowe wzory z numerem seryjnym składającym się z zer (czasami pisanym odręcznie), słowem "SPECIMEN" drukowanym lub perforowanym na papierze. Zwykle istnieje nie więcej niż 300 egzemplarzy wzoru danego banknotu co sprawia, że są one rzadkie.
Błędy
Nie sposób uniknąć błędów podczas procesu drukowania i wprowadzenia takich banknotów do obiegu. Poważne błędy, takie jak niezadrukowane fragmenty banknotu, druk jednostronny, zagięcia papieru spotykane są rzadko, stąd takie banknoty mają dużą wartość. Częściej można spotkać niewielkie błędy związane z zastosowaniem kolorów.